SELİMİYE CAMİİ, EDİRNE, TÜRKİYE
Mimari yapılar nasıl oluyor da yıkılmadan ayakta kalıyor diye hiç düşündünüz mü? Örneğin Selimiye'nin kubbesinde daha önce hiçbir cami veya mabedde görülmemiş bir teknik kullanılmıştır. Kubbe bir yarımküre olarak yapılmış ve 8 sütun üzerine yapılmıştır. Bu ancak iyi bir matematik bilgisiyle hesaplanıp hiç düşmeden yüzyıllar boyunca kalıp günümüze kadar gelmiş olmalı.
Sinan'ın birçok eserini inceleyen ve restore eden Mimar Abdulkadir Akpınar'dan alıntı :
'Karşılaştığım bir özellikten dolayı gözlerime inanamadım. Sinan'ın eserlerinde en ufak bir çıktı ve desen dahi tesadüf değil. Renklere bile bir fonksiyon yüklenmiş. Çünkü yapıyı herşeyi ile bir bütün olarak ele almış. Bütün ölçülerini ebced hesabına göre yapmış ve bir ana temayı temel almış. Ölçülerini asal sayıya göre yapmış ve onun katlarını baz almış. İlmini din ile bütünleştirip mükemmel eserler ortaya koymuş. Örneğin Sinan Kur'an-ı Kerim'de geçen “Biz dağları yeryüzüne çivi gibi gömdük...” ayetinden etkilenerek yapılarının yer altındaki kısmını ona göre inşa etmiş. Yapıları hislerine göre değil, matematiksel olarak oluşturmuş. Bugünün teknolojisi bile Sinan'ın yapmış olduğu bazı uygulamaları çözemiyor. Küresel ve piramidal uygulamalarının bir başka benzeri daha yok. Ama bunların hepsi estetik sağladığı gibi yapının sağlamlığını da pekiştirmiştir.'
Buradan da anlaşılacağı gibi Mimar Sinan matematiksel hesaplamalarıyla yapılarını inşa etmiş. Caminin temelini oturtmak için 8 sene beklemiş ve padişah sorduğunda ise hesaplamalarına göre ancak bu süre zarfında temelin oturacağını söylemiştir. Bu da matematiğin mimari için vazgeçilmez olduğunu bize gösterir okurlarım.
Beni hep büyüleyen mimari eserlerden biridir Giza piramitleri. İçinde barındırdığı sırlarla üzerine çekilmiş filmlerle hep bir esrarengizlik barındırır kendi içerisinde. Giza piramitlerinin en büyüğü ve dünyanın 7 harikası olan hala günümüze kadar gelen Keops Piramididir. Peki o döneme göre bu piramidin yüksekliğinin yarısının Pi sayısını vermesi,tepe noktasından geçen meridyen karalarla denizlerin ikiye ayrıldığı nokta olması şaşırtıcı şeyler doğrusu. Sadece bununla da sınırlı değil üstelik. Piramidin bulunduğu yer dünyanın merkeziyle kuzey kutbuna eşit uzaklıkta ve piramidin yüksekliğinin 1 milyar ile çarpımı güneş ile dünya arasındaki mesafeye eşit, piramidin 4 yüzeyinin yüzölçümü toplamı yüksekliğinin karesine eşit. Üstelik firavun Keops'un doğum ve tahta çıkış günleri olmak üzere yılda sadece iki kez içerisine güneş ışınları giriyor 😲
EDEN PROJECT, CORNWALL, İNGİLTERE
Bir ortaokul ya da ilkokul öğrencisi olduğumuzu düşünelim . Resme baktığında matematiksel olarak neleri gördüğünü sorsak muhtemelen bize birçok altıgenler beşgenler ve yarım daireler gördüğünü söyler. haksızda değil zaten karşımıza geometrik şekiller çıkmış durumda 😊 Peki burası neresi ? Dünyanın en büyük serası olan Eden Project. Sanki bir kelebek kozası ya da karınca yumurtalarını andıran bu tesis Fibonacci sayı diziliminden esinlenerek yapılmış..
Konya/Kelebekler Vadisi
Ülkemizde de var aslında böyle bir yer. Dün gittiğim Konya gezisinde çıktı karşıma hemen aklıma geldi :) Kelebekler Vadisi'nin süslemesinde de geometriden yararlanılmış. Baktığımızda birçok kare ve onun köşegenleriyle ikiye ayrılmış ikizkenar üçgenleri görüyoruz. Köşelerde de minik toplar 😊
amiens katedrali, pıcardie, fransa
Amiens Katedrali; Planın altın Oran dikdörtgeni ile ortadan açılarak oluşturulması (Murray, 1996)
Ortaçağda yapılan en büyük katedrallerden birisini örnek alalım şimdide. Gördüğümüz gibi katedralin mimarisinde altın oran ve kök iki dikdörtgeni basit hesaplar yardımıyla mimari düzenlemede kullanılmış. O dönemde geometrinin kullanıldığını sadece bu örnekte görmek bile yeterli doğrusu.
Doğada birçok şekilde karşımıza çıkan matematiğin mimaride de bizi bulduğunu görüyoruz. Mühendislerimizin mimarlarımızın bir uzvu gibidir matematik. Gerek binanın ayakta kalmasında, sağlamlığını arttırmada hangi malzemeden ne kadar yararlanacağında hep yardımcı olmakta. Bir tek bunlarla sınırlı değil artık mimari yapılarımızın güzelliğini göstermede geometrik desenlerde karşımıza çıkıyor Eden Project'teki gibi.. Gayet güzel değil mi mimaride geometrik desenler. Selimiye de kubbe duvar süslemelerindeki nakışlarda pek de güzel olmamış mı örüntülü, simetrik, sıralı süslemeler.
Çevremize baktığımızda adeta bizi selamlıyor doğanın hücresi gibi matematik ..
